Zgodnie z art. 52 § 1 krio, każdy z małżonków, z ważnych powodów może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.
Jaki to jest ważny powód? Dla przykładu Sąd Najwyższy wskazuje brak możliwości wykonywania zarządu majątkiem wspólnym przez każdego z małżonków.
Natomiast, jeżeli małżonkowie są ze sobą zgodni co do woli ustanowienia rozdzielności majątkowej – mogą to uczynić również u notariusza, gdzie nie jest wymagane wskazanie jakiegokolwiek powodu tej decyzji.
A czy można żądać ustanowienia rozdzielności z datą wsteczną?
Tak – sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym tzw. z datą wsteczną. Tutaj jednakże należy zwrócić uwagę, że może to uczynić tylko i wyłącznie w wyjątkowych wypadkach.
Co to oznacza w praktyce? Otóż przyjmuje się, że wyjątkową okolicznością w rozumieniu art. 52 § 2 krio jest powstanie takiej sytuacji majątkowej stron małżonków, której dalsze trwanie istotnie i realnie zagraża interesom drugiego małżonka.
Nie wystarczy zatem wykazanie samego zaistnienia przesłanek do ustanowienia rozdzielności – lecz muszą być na tyle wyjątkowe i poważne, że prowadzą do roztrwonienia majątku przez jednego z małżonków, czy zagrożenia bytu materialnego rodziny np. przez dokonywanie wysoce ryzykownych operacji finansowych.
Uwaga: rozdzielności majątkowej z datą wsteczną nie można ustanowić u notariusza.